Jak zorganizować pracę w komisji, kiedy sprawdzić lokal wyborczy i karty do głosowania, ilu członków komisji musi być obecnych przy liczeniu głosów? – przypominamy najważniejsze zadania obwodowych komisji wyborczych.
W wyborach zaplanowanych na 15 października obwodowe komisje wyborcze będą realizowały zadania związane z wyborami do Sejmu i Senatu oraz z referendum ogólnokrajowym. Do ich obowiązków będzie należało m.in. skontrolowanie wyposażenia i oznakowania lokalu wyborczego, ustalenie organizacji pracy komisji oraz przeprowadzanie głosowania i ustalenie wyników w wyborach do parlamentu oraz w referendum.
Przed głosowaniem
Zgodnie z wytycznymi Państwowej Komisji Wyborczej, w terminie uzgodnionym z wójtem, burmistrzem lub prezydentem miasta, ale nie później niż w przeddzień głosowania, obwodowa komisja wyborcza ma obowiązek skontrolowania stanu wyposażenia lokalu wyborczego oraz oznakowania budynku: w tym sprawdzenie miejsc zapewniających tajność głosowania oraz wielkość i sposób wykonania urny, która powinna pomieścić wszystkie oddane karty do głosowania.
Najpóźniej w sobotę, 14 października przewodniczący ma obowiązek zwołać posiedzenie komisji poświęcone organizacji jej pracy przed i w dniu głosowania. W czasie tego posiedzenia komisja ustala w szczególności godziny rozpoczęcia pracy w dniu głosowania i informację tę umieszcza w budynku, w którym mieści się lokal wyborczy i w urzędzie gminy w sposób umożliwiający zapoznanie się z tą informacją także, gdy budynki są zamknięte.
Również najpóźniej 14 października komisja odbiera i dokładnie sprawdza liczbę otrzymanych kart do głosowania, to czy karty dotyczą właściwego okręgu wyborczego, nie zawierają błędów drukarskich, są kompletne, tj. czy zawierają wszystkie listy kandydatów na posłów zarejestrowane w okręgu i dane wszystkich kandydatów zgodnie z obwieszczeniem okręgowej komisji wyborczej a w przypadku referendum czy zawierają wszystkie pytania poddane pod referendum.
Komisja odbiera i sprawdza również:
– formularze protokołu głosowania;
– pieczęć komisji, tj. właściwą dla wyborów do Sejmu i do Senatu;
– spis wyborców;
– listę wyborców, którzy udzielili pełnomocnictwa do głosowania, a także dodatkowe formularze spisu wyborców (nie ma odrębnego spisu dla przeprowadzenia referendum);
– osłony na spis wyborców zapewniające ochronę danych osobowych osób ujętych w spisie;
– nakładki na karty do głosowania sporządzone w alfabecie Braille’a dla wyborów do Sejmu i do Senatu oraz dla referendum;
– formularz ewidencji czasu przebywania mężów zaufania w lokalu wyborczym;
– formularze zaświadczeń: dla wyborców potwierdzających wzięcie udziału w głosowaniu, dla członków komisji usprawiedliwiających nieobecność w pracy, dla mężów zaufania zgłoszonych przez komitety wyborcze.
Komisja sprawdza również czy przygotowane zostały potrzebne materiały biurowe: poduszka do stempli, przybory do pisania, papier, sznurek, nawilżacze, taśma klejąca, plomby, worki lub inne opakowania zbiorcze itp. Ustala także, w uzgodnieniu z wójtem i urzędnikiem wyborczym, sposób i miejsce przechowywania do dnia głosowania odebranych materiałów. Miejsce to musi być należycie zabezpieczone.
Do wykonania czynności związanych odbiorem i sprawdzeniem materiałów wyborczych niezbędna jest co najmniej połowa pełnego składu komisji, w tym przewodniczący komisji lub jego zastępca. Jeżeli wskutek obliczeń okaże się, że połowa liczby pełnego składu komisji jest liczbą ułamkową, wówczas należy dokonać zaokrąglenia w górę, np. w przypadku pięciu członków komisji wszystkie czynności muszą być wykonywane w składzie nie mniejszym niż 3 osoby.
W dniu wyborów
W dniu głosowania komisja zbiera się w lokalu do głosowania najpóźniej o godz. 6.00. Od czasu rozpoczęcia pracy aż do zakończenia głosowania komisja wszystkie czynności wykonuje w możliwie pełnym składzie, lecz nie mniejszym niż połowa jej pełnego składu, w tym przewodniczący komisji lub jego zastępca.
Przed rozpoczęciem głosowania komisja sprawdza dostarczone jej dokumenty oraz pieczęć i ponownie przelicza karty do głosowania i ostemplowuje je. Komisja ma też obowiązek przed otwarciem lokalu rozłożyć spis wyborców w sposób ułatwiający prowadzenie głosowania oraz sprawdzić czy urna jest pusta i zapieczętować ją. Do obowiązków komisji należy też sprawdzenie czy w lokalu wyborczym w widocznym miejscu wywieszone są urzędowe obwieszczenia i informacje. Powinna też usunąć znajdujące się w lokalu lub na zewnątrz materiały agitacyjne.
O godz. 7.00 komisja otwiera lokal. Przed wydaniem kart do głosowania komisja sprawdza tożsamość wyborcy na podstawie dowodu osobistego lub każdego innego dokumentu ze zdjęciem, pod warunkiem że ustalenie tożsamości wyborcy na jego podstawie nie budzi wątpliwości, komisja może potwierdzić tożsamość wyborcy także na podstawie aplikacji mObywatel. W przypadku, gdy wyborca podczas odbioru kart do głosowania odmówi przyjęcia którejkolwiek karty członek komisji w rubryce spisu wyborców „Uwagi” czyni właściwą adnotację. Dopóki wyborca nie potwierdzi własnoręcznym podpisem odbioru kart do głosowania, komisja ich nie wydaje.
Przewodniczący obwodowej komisji wyborczej ma prawo zażądać opuszczenia lokalu wyborczego przez osoby naruszające porządek i spokój. Na żądanie przewodniczącego komendant właściwego miejscowo komisariatu policji obowiązany jest zapewnić konieczną pomoc.
Komisja zwraca uwagę, by wyborcy nie wynosili kart do głosowania poza lokal wyborczy. W przypadku gdy komisja zauważy, że ktoś wyniósł karty do głosowania na zewnątrz, lub otrzyma informację, że w lokalu wyborczym lub poza nim oferowane jest np. odstąpienie kart zobowiązana jest niezwłocznie zawiadomić o tym policję i fakt ten opisać w protokole.
O godz. 21.00 przewodniczący komisji zarządza zakończenie głosowania. Komisja zamyka lokal umożliwiając oddanie głosu wyborcom przybyłym do lokalu przed godz. 21.00.
Ustalanie wyników głosowania
Czynności związane z ustaleniem wyników głosowania w obwodzie i sporządzeniem protokołów głosowania komisja wykonuje wspólnie, w możliwie pełnym składzie, lecz nie mniejszym niż 2/3 jej pełnego składu, w tym przewodniczący lub jego zastępca. Jeśli 2/3 pełnego składu komisji jest liczbą ułamkową, wówczas należy dokonać zaokrąglenia w górę, np. komisja powołana w liczbie 5 osób musi wykonywać wszystkie czynności w składzie nie mniejszym niż 4 osoby. Jak wskazano w uchwale PKW, niedopuszczalne jest tworzenie z członków komisji grup roboczych, które wykonywałyby oddzielnie czynności po zakończeniu głosowania.
Po przeliczeniu głosów i sporządzeniu protokołów, komisja po jednym egzemplarzu kopii protokołu głosowania w na listy kandydatów na posłów i protokołu głosowania kandydatów na senatora oraz jeden egzemplarz protokołu głosowania w referendum wywiesza w miejscu łatwo dostępnym dla zainteresowanych i widocznym po zamknięciu lokalu. Kopie protokołów głosowania na listy kandydatów na posłów i na kandydatów na senatora oraz egzemplarz protokołu głosowania w referendum powinny być wywieszone w taki sposób, żeby możliwe było ich odczytanie także z wózka inwalidzkiego.